Znaczenia słów „obiekt sportowy” szerzej tłumaczyć nie trzeba, natomiast odnośnie określeń „zewnętrzny” i „rekreacyjny” należy się krótki komentarz. Jako obiekt zewnętrzny rozumiemy taki, który położony jest na zewnątrz, czyli „pod gołym niebem” – najczęściej niezadaszony i z oświetleniem ulokowanym na słupach/masztach. Rekreacyjny natomiast to taki, który oświetlamy biorąc pod uwagę komfort użytkowników – nie uwzględniamy parametrów dla potrzeb kamer czy transmisji TV. Mówimy zatem o obiektach małych takich jak place zabaw, średnich takich jak skate parki czy boiska wielofunkcyjne, aż po duże – jak stadiony lekkoatletyczne czy pełnowymiarowe boiska piłkarskie.
Wymagania normatywne dla takich obiektów reguluje norma 12193 „Oświetlenie w sporcie”. Zależnie od dyscypliny sportu i poziomu rozgrywek wyróżniamy:
- klasę I: poziom ligowy,
- klasę II: rozgrywki lokalne, trening,
- klasę III: trening, rekreacja.
Dla najpopularniejszych w naszym kraju dyscyplin sportu poruszamy się zazwyczaj w obszarze natężeń oświetlenia na płaszczyźnie gry od 50 do 750 lx. W większości przypadków dla dyscyplin sportu w wydaniu zewnętrznym użyjemy tablicy A.21 (z wyżej wymienionej normy), która obejmuje m.in. koszykówkę, siatkówkę, piłkę ręczną i piłkę nożną. W tablicy A.21 wymienione są wymagania dla poszczególnych klas rozgrywek:
| Klasa rozgrywek | Eśr [lx] | Emin/Eśr. |
| I | 500 | 0,70 |
| II | 200 | 0,60 |
| III | 75 | 0,50 |
Z pewnością nieraz sięgniemy też po tablicę A.16 dla potrzeb kortów tenisowych:
| Klasa rozgrywek | Eśr [lx] | Emin/Eśr. |
| I | 500 | 0,70 |
| II | 300 | 0,70 |
| III | 200 | 0,60 |
W przypadku innych dyscyplin sportu, np. lekkiej atletyki, kolarstwa czy skate park’ów sięgamy do odpowiednich tablic w normie 12193 „Oświetlenie w sporcie”.
Oprócz poziomów natężenia oświetlenia i równomierności w normie znajdziemy wytyczne dotyczące innych aspektów, np.:
- wskaźnik oddawani barw,
- wskaźnik olśnienia,
- siatka obliczeniowa/pomiarowa,
- rekomendowane współczynniki odbić dla różnych nawierzchni sportowych,
- ilość niepożądanego światła w otoczeniu oświetlanego obiektu.
Na co zwrócić uwagę – poza normatywami – przy projektowaniu oświetlenia dla zewnętrznego rekreacyjnego obiektu sportowego?
Z całą pewnością – jeśli tylko pozwala na to geometria obiektu – należy dążyć do użycia opraw oświetleniowych o rozsyłach asymetrycznych, montowanych z zerowym lub minimalnym możliwym kątem nachylenia. Nie zawsze jest to możliwe, np. kiedy słupy są zbyt niskie lub kiedy są bardzo oddalone od pola gry. Używanie opraw asymetrycznych minimalizuje olśnienie i znacząco ogranicza ilość niepożądanego światła emitowanego poza pole gry. Ogromne znaczenie ma także wybór samej oprawy oświetleniowej i doświadczenie projektanta. Przy wyborze oprawy, oprócz już wymienionych parametrów uwagę należy zwracać na:
- trwałość użytkową,
- skuteczność świetlną,
- łatwość w montażu i konserwacji,
- masę i powierzchnię oporu wiatrowego.
Z oferty PHILIPS szczególnej uwadze polecamy następujące rozwiązania:
- dla obiektów klasy I rodziny OptiVision LED (BVP528/518), ClearFlood Large (BVP651) oraz ClearFlood (BVP650),
- dla obiektów klasy II rodzinę CoreLine Tempo (BVP140/130/125),
- dla obiektów klasy III rodzinę Ledinaire Floodlight (BVP165).
Autor: Marcin Bocheński
Product Manager, Signify